قرص دپاکین کرونو یکی از داروهای ضد تشنج است که برای کنترل تشنج‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو از خانواده آنتی‌پسیکوتیک‌ها است که به عنوان یک مهارکننده جریان نورونی عمل می‌کند و با افزایش سطح گاما-آمینوبوتیریک اسید (GABA) در مغز، اثرات تشنجی را کاهش می‌دهد. در این مقاله، ابتدا به بیان انواع اختلالات تشنجی و اهمیت مدیریت صحیح آن‌ها پرداخته و سپس به بررسی مکانیسم عمل و کاربردهای قرص دپاکین کرونو در درمان اختلالات تشنجی خواهیم پرداخت.
اشکال دارویی دپاکین کرونو
- قرص با انتشار تاخیری (Depakote): 125 میلی گرم، 250 میلی گرم، 500 میلی گرم
- قرص نسخه طولانی (Depakote ER): 250 میلی گرم، 500 میلی گرم
- کپسول (Depakote Sprinkles): 125 میلی گرم
موارد مصرف قرص دپاکین کرونو
قرص دپاکین کرونو برای درمان اختلالات تشنجی، شرایط روحی و خلقی (مانند فاز شیدایی اختلال دوقطبی) و پیشگیری از سردردهای میگرنی استفاده میشود. این دارو با بازگرداندن تعادل برخی از مواد طبیعی (انتقال دهنده های عصبی) در مغز عمل می‌کند.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر قرص دپاکین کرونو
مکانیسم عمل قرص دپاکین کرونو ممکن است سطوح انتقال دهنده عصبی مهارکننده گاما آمینو بوتیریک اسید (GABA) در مغز را افزایش دهد. به علاوه، میتواند عملکرد GABA را در مکان‌های گیرنده پس سیناپسی تقویت یا تقلید کند. همچنین ممکن است کانال‌های سدیم و کلسیم را مهار کند. این دارو یک ترکیب هماهنگی پایدار است که از والپروات سدیم و اسید والپروئیک در رابطه مولی 1:1 تشکیل شده و در طی خنثی‌سازی جزئی والپروئیک اسید با 0.5 معادل هیدروکسید سدیم تشکیل شده است.
دوزهای خوراکی معادل اشکال مختلف این دارو و کپسول‌های Depakene (والپروئیک اسید) مقادیر معادل یون والپروات را به صورت سیستمی تحویل می‌دهند، اگرچه سرعت جذب یون والپروات ممکن است با فرمول تجویز شده (مایع، جامد، یا پاششی) و شرایط استفاده متفاوت باشد. توزیع پروتئین محدود شده و وابسته به غلظت است. کاهش اتصال پروتئین در افراد مسن، بیماری‌های مزمن کبدی، نارسایی کلیوی یا داروهایی که باعث جابجایی می‌شوند (آسپرین).
مقدار مصرف قرص دپاکین کرونو
قرص دپاکین کرونو را طبق دستور پزشک، معمولا یک بار در روز، از طریق خوراکی مصرف کنید. در صورت بروز ناراحتی معده، می‌توانید آن را با غذا مصرف کنید. توجه داشته باشید که قرص یا کپسول دپاکین کرونو را باید به صورت کامل همراه با آب میل کرده و از خرد کردن و جویدن آن خودداری کنید. انجام این کار منجر به آزادسازی فوری دارو و عوارض جانبی خواهد شد. دوز بر اساس سن، وزن، وضعیت پزشکی، پاسخ به درمان و سایر داروهایی است که ممکن است مصرف کنید.
زمان مصرف قرص دپاکین کرونو
قبل از مصرف قرص دپاکین کرونو، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. از این دارو به طور منظم استفاده کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید. به خاطر داشته باشید که برای ثابت نگه داشتن مقدار دارو در خون خود، آن را هر روز در زمان مشخصی استفاده کنید. اگر این دارو برای تشنج استفاده میشود، بدون مشورت با پزشک، مصرف آن را قطع نکنید. در صورت عدم بهبود وضعیت، به پزشک خود اطلاع دهید.
نحوه مصرف دپاکین کرونو در بزرگسالان
- مصرف قرص دپاکین کرونو برای درمان دوره‌های شیدایی مرتبط با اختلال دوقطبی توصیه میشود. دوز اولیه برای این دارو 750 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی در دوزهای منقسم می‌باشد که در صورت لزوم توسط پزشک افزایش خواهد یافت.
- داروی دپاکین کرونو به عنوان تک درمانی و درمان کمکی برای تشنج‌های جزئی پیچیده که به صورت مجزا یا همراه با سایر انواع تشنج رخ می‌دهد، نشان داده میشود. به علاوه، برای استفاده به‌عنوان درمان انحصاری و کمکی در درمان تشنج‌های فقدان ساده و پیچیده و به‌طور کمکی در بیماران مبتلا به انواع تشنج‌های متعدد که شامل تشنج‌های غایب هستند، استفاده میشود.
- دوز پیشنهادی برای مورد بالا، 10-15 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه به صورت خوراکی می‌باشد که ممکن است 5-10 میلی گرم بر کیلوگرم در هفته افزایش یابد تا به پاسخ بالینی مطلوب دست یابد.
- این دارو برای پیشگیری از سردردهای میگرنی توصیه میشود، اما شواهدی مبنی بر استفاده برای درمان حاد وجود ندارد. دوز مصرفی برای دپاکوت اولیه، 250 میلی گرم روزانه در مدت 1 هفته به صورت خوراکی می‌باشد که در صورت نیاز ممکن است دوز را تا 1000 میلی گرم در روز افزایش دهد.
- مصرف قرص دپاکین کرونو به عنوان تک درمانی و درمان کمکی برای تشنج‌های جزئی پیچیده در کودکان که به صورت مجزا یا همراه با سایر انواع تشنج رخ می‌دهد، توصیه میشود. همچنین برای استفاده به‌عنوان درمان انحصاری و کمکی در درمان تشنج‌های فقدان ساده و پیچیده و به‌طور کمکی در بیماران مبتلا به انواع تشنج‌های متعدد که شامل تشنج‌های غایب هستند، استفاده میشود.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قرص دپاکین کرونو، اگر به آن یا به والپروئیک اسید یا والپروات سدیم حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله بیماری کبد، پانکراتیت، برخی اختلالات متابولیک (مانند اختلالات چرخه اوره، سندرم آلپرز-هاتنلوچر)، سوء مصرف الکل، خونریزی، مشکلات گوارشی، بیماری مغزی (زوال عقل)، بیماری کلیوی، کم آبی، تغذیه نامناسب و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط قرص دپاکین کرونو خواهیم پرداخت؛
- احتمال ترومبوسیتوپنی در غلظت کل پلاسمایی والپروات بیش از 110 میکروگرم در میلی لیتر در زنان و 135 میکروگرم در میلی لیتر در مردان افزایش می‌یابد.
- در صورت بروز هیپرآمونمی یا آنسفالوپاتی، مصرف را قطع کنید. سطح آمونیاک را در صورت بروز استفراغ یا بی‌حالی یا رفتار غیر طبیعی بیمار بررسی کنید. بیمار را از نظر اختلال چرخه اوره (به موارد منع مصرف مراجعه کنید) یا سمیت کبدی ارزیابی کنید.
- هیپوترمی در طول درمان با والپروات با یا بدون هیپرآمونمی همراه گزارش شده است. این واکنش نامطلوب میتواند در بیمارانی که همزمان توپیرامات مصرف می‌کنند نیز رخ دهد.
- قرار گرفتن در معرض رحم در مقایسه با 3 AED رایج دیگر (کاربامازپین، لاموتریژین، فنی توئین) خطر پیامدهای شناختی ضعیف و ناهنجاری‌های آناتومیکی را افزایش می‌دهد.
- آتروفی برگشت‌پذیر مغزی و مخچه گزارش شده است. عملکرد حرکتی و شناختی را به طور معمول بررسی کنید و علائم و نشانه‌های آتروفی مغز را ارزیابی کنید. به علاوه، ممکن است باعث افسردگی CNS و اختلال در توانایی‌های جسمی یا ذهنی شود.
- خواب آلودگی در افراد مسن ممکن است رخ دهد. دوز divalproex باید به آرامی و با نظارت منظم برای دریافت مایعات و تغذیه افزایش یابد.
- برای پیشگیری از تشنج پس از سانحه در بیماران مبتلا به ترومای حاد سر (افزایش مرگ و میر گزارش شده در هنگام استفاده) تجویز نمیشود.
موارد منع مصرف قرص دپاکین کرونو
- حساسیت مفرط
- بیماری کبد، نارسایی قابل توجه کبدی
- اختلالات چرخه اوره
- اختلالات میتوکندریایی ناشی از جهش در DNA پلیمراز گامای میتوکندری (به عنوان مثال، سندرم Alpers-Huttenlocher) و کودکان کمتر از 2 سال که مشکوک به داشتن یک اختلال مرتبط با POLG هستند.
- پیشگیری از سردرد میگرنی در زنانی که باردار هستند یا قصد باردار شدن دارند.
عوارض قرص دپاکین کرونو
اسهال، سرگیجه، خواب آلودگی، ریزش مو، تاری یا دوبینی، تغییر در دوره‌های قاعدگی، زنگ زدن در گوش، لرزش، بی‌ثباتی، تغییرات وزن و… برخی از عوارض قرص دپاکین کرونو می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله تب، تورم غدد لنفاوی، بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی و… فورا به پزشک مراجعه کنید. برخی از عوارض قرص دپاکین کرونو شامل موارد زیر می‌باشد؛
- حالت تهوع (48%)
- سردرد (31%)
- آستنیا (27%)
- استفراغ (27%)
- خواب آلودگی (27%)
- لرزش (25%)
- سرگیجه (25%)
- درد شکم (23%)
- دوبینی (16%)
- اسهال (13%)
- بی‌اشتهایی (12%)
- سندرم آنفولانزا (12%)
- عفونت (12%)
- سوء هاضمه (8%)
- تب (6%)
- کاهش وزن (6%)
- یبوست (5%)
- فراموشی (5%)
تداخل دارویی دپاکین کرونو
مورد خاصی مشخص نشده است.
مصرف قرص دپاکین کرونو در دوران بارداری و شیردهی
قرص دپاکین کرونو برای پیشگیری از سردردهای میگرنی در زنان باردار و زنان در سنین باروری که از روش‌های پیشگیری موثر از بارداری استفاده نمی‌کنند، منع مصرف دارد. برای صرع یا اختلال دوقطبی، دارو نباید برای درمان زنان باردار یا قصد باردار شدن استفاده شود، مگر اینکه سایر داروها کنترل کافی علائم را نداشته باشند یا غیرقابل قبول باشند. زنان مبتلا به صرع که در حین مصرف این دارو باردار می‌شوند، نباید درمان را به طور ناگهانی قطع کنند، زیرا این امر میتواند باعث تسریع وضعیت صرع و در نتیجه هیپوکسی مادر و جنین و تهدید زندگی شود.
اگر شدت و فراوانی اختلال تشنج، تهدیدی جدی برای بیمار نباشد ممکن است قبل از بارداری و در طول بارداری، قطع دارو در نظر گرفته شود. خطر وابسته به دوز است. دوز آستانه‌ای که کمتر از آن هیچ خطری وجود ندارد را نمی‌توان تعیین کرد. پلی تراپی والپروات با سایر AED با افزایش فراوانی ناهنجاری‌های مادرزادی در مقایسه با تک درمانی AED همراه است. خطر ناهنجاری‌های ساختاری عمده در طول سه ماهه اول بیشتر است. با این حال، سایر اثرات جدی رشدی میتواند با استفاده از این دارو در طول بارداری رخ دهد.
تاثیر قرص دپاکین کرونو در شیردهی
دارو در شیر انسان دفع میشود. داده‌های موجود در ادبیات منتشر شده حضور قرص دپاکین کرونو در شیر انسان را توصیف می‌کند. هیچ داده‌ای برای ارزیابی اثرات دارو بر تولید یا دفع شیر وجود ندارد. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به درمان و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی کودک شیرخوار ناشی از دارو یا بیماری زمینه‌ای مادر در نظر گرفته شود. نوزاد شیرخوار را از نظر علائم آسیب کبدی از جمله یرقان و کبودی یا خونریزی غیرمعمول کنترل کنید. گزارش‌هایی از نارسایی کبدی و ناهنجاری‌های لخته شدن در فرزندان زنانی که در دوران بارداری از دپاکین کرونو استفاده می‌کردند، گزارش شده است.
شرایط نگهداری قرص دپاکین کرونو
قرص دپاکین کرونو باید در دمای اتاق و به دور از نور آفتاب نگهداری شود. توجه داشته باشید که اشکال دارویی مختلف از جمله قرص، شربت، شیاف، کرم، کپسول و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر قرص دپاکین کرونو
این مقاله با عنوان قرص دپاکین کرونو از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز، به عنوان یکی از داروهای اصلی در درمان اختلالات تشنجی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با مکانیسم عمل خاص خود، که از جمله افزایش سطح GABA در مغز است، توانایی کنترل و کاهش تشنج‌ها را داراست. با این حال، در استفاده از دپاکین کرونو نیز باید مواردی را در نظر گرفت. این دارو ممکن است با عوارض جانبی مختلفی همراه باشد که نیازمند نظارت و مدیریت دقیق از سوی پزشک است.
منبع سایت: Medscape
