نوورپید یکی از انواع انسولین است که به صورت طبیعی در بدن انسان تولید نمیشود و از طریق تزریق مصنوعی وارد بدن میشود. این نوع انسولین دارای ویژگیها و مزایایی است که آن را به گزینهای مورد توجه برای مدیریت دیابت تبدیل کرده است. در این مقاله، ابتدا به اشکال دارویی انسولین نوورپید پرداخته و سپس موارد مصرف و مکانیسم عمل دارو را مورد بررسی قرار میدهیم.
اشکال دارویی نوورپید
- محلول تزریقی: 100 واحد در میلی لیتر (NovoLog، Fiasp)
- سرنگ از پیش پر شده: 100 واحد در میلی لیتر (3 میلی لیتر NovoLog FlexPen، NovoLog FlexTouch، Fiasp FlexTouch)
موارد مصرف انسولین نوورپید
انسولین نوورپید با رژیم غذایی مناسب و برنامه ورزشی برای کنترل قند خون بالا در افراد مبتلا به دیابت استفاده میشود. کنترل قند خون بالا به جلوگیری از آسیب کلیه، کوری، مشکلات عصبی، از دست دادن اندامها و مشکلات عملکرد جنسی کمک میکند. کنترل مناسب دیابت همچنین ممکن است خطر حمله قلبی یا سکته مغزی را کاهش دهد. انسولین آسپارت (نوورپید) یک داروی ساخته دست بشر است که شبیه به انسولین انسانی است. این دارو جایگزین انسولینی میشود که بدن شما به طور معمول میسازد.
انسولین نوورپید با سرعت بیشتری شروع به کار میکند و مدت زمان کوتاهتری نسبت به انسولین معمولی باقی میماند. این دارو با کمک به قند خون (گلوکز) وارد سلولها میشود تا بدن شما بتواند از آن برای انرژی استفاده کند. این دارو معمولاً با یک انسولین دیگر با اثر متوسط یا طولانی مورد استفاده قرار میگیرد.
بیشتر بخوانید: انسولین نوومیکس چیست؟ نحوه تزریق و عوارض
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی نوورپید
مکانیسم عمل انسولین نوورپید، متابولیسم گلوکز را تنظیم میکند. انسولین و آنالوگهای آن با تحریک جذب محیطی گلوکز، به ویژه توسط ماهیچههای اسکلتی و چربی و با مهار تولید گلوکز کبدی، گلوکز خون را کاهش میدهند. همچنین، انسولین لیپولیز و پروتئولیز را مهار میکند و سنتز پروتئین را افزایش میدهد. اهداف شامل عضلات اسکلتی، کبد و بافت چربی است. حداکثر زمان پلاسما 91 دقیقه (0.1 واحد در کیلوگرم) و 122 دقیقه (0.2 واحد در کیلوگرم) میباشد. حذف در نیمه عمر 81 دقیقه (Novolog SC) و 1.1 ساعت (فیاسپ) و دفع از طریق ادرار صورت میگیرد.
مقدار مصرف انسولین نوورپید
انسولین نوورپید (NovoRapid) باید مطابق با دستور پزشک یا به صورت روزانه در شکم، ران، باسن و پشت بازو (بسته به نوع انسولین و دستور پزشک) تزریق شود. قبل از استفاده، این دارو را به صورت بصری از نظر وجود ذرات یا تغییر رنگ بررسی کنید. قبل از تزریق هر دوز، محل تزریق را با الکل تمیز کنید. هر بار محل تزریق را تغییر دهید تا خطر مشکلات یا آسیب زیر پوست را کاهش دهید. انسولین نوورپید ممکن است در ناحیه شکم، ران، باسن یا پشت بازو تزریق شود. به علاوه، در پوست قرمز، متورم، خارشدار یا آسیب دیده تزریق نکنید.
زمان مصرف انسولین نوورپید
قبل از مصرف انسولین نوورپید، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی را با دقت بررسی کنید. توجه داشته باشید که انسولین نوورپید را به صورت خنک یا سرد تزریق نکنید، زیرا ممکن است دردناک باشد. این انسولین را طبق دستور پزشک، معمولا 5 تا 10 دقیقه قبل از غذا، زیر پوست تزریق کنید. در ورید یا عضله تزریق نکنید زیرا ممکن است قند خون بسیار پایین (هیپوگلیسمی) رخ دهد. از آنجایی که این انسولین سریع الاثر است، اگر بلافاصله بعد از تزریق نمیتوانید غذا بخورید یا اگر قند خون پایین دارید، از انسولین نوورپید استفاده نکنید.
نحوه مصرف انسولین نوورپید
- انسولین نوورپید برای بهبود کنترل قند خون در بزرگسالان و کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 تجویز میشود. این دارو ممکن است 0.2-0.6 واحد بر کیلوگرم روزانه در دوزهای منقسم تجویز شود. دوزهای محافظه کارانه 0.2-0.4 واحد بر کیلوگرم در روز اغلب برای کاهش خطر هیپوگلیسمی توصیه میشود.
- کل نیاز روزانه به انسولین نگهداری ممکن است متفاوت باشد و معمولاً بین 0.5 تا 1 واحد در کیلوگرم در روز است. افراد غیر چاق ممکن است به 0.4-0.6 واحد بر کیلوگرم در روز نیاز داشته باشد. همچنین، افراد چاق ممکن است به 0.6-1.2 واحد در کیلوگرم روزانه نیاز داشته باشند.
- این انسولین برای کنترل ناکافی دیابت نوع 2 با رژیم غذایی، کاهش وزن، ورزش یا داروهای خوراکی توصیه میشود. دوز پیشنهادی 10 واحد روزانه به صورت زیرجلدی (یا 0.1-0.2 واحد بر کیلوگرم در روز) در شب یا هر 12 ساعت تقسیم یک انسولین متوسط (مثلا NPH) یا انسولین طولانی اثر قبل از خواب توصیه میشود. برعکس، انسولین معمولی یا انسولین سریع الاثر (انسولین نوورپید) قبل از غذا نیز توصیه میشود.
- هنگامی که در یک رژیم درمانی تزریق SC (زیرجلدی) مربوط به غذا استفاده میشود، 50-75٪ از کل نیاز به انسولین ممکن است توسط یک انسولین متوسط اثر یا طولانی اثر تامین شود و باقی به عنوان انسولین سریع الاثر، مانند انسولین نوورپید، قبل یا در زمان غذا تقسیم میشود.
- دوز باید فردی باشد. پایش گلوکز خون و ادرار در تمام بیمارانی که انسولین درمانی دریافت میکنند، ضروری است. نیاز به انسولین ممکن است در طول استرس یا بیماری عمده یا با تغییر در ورزش، الگوی غذا و داروهای تجویز شده همزمان تغییر کند.
موارد احتیاط
قبل از مصرف انسولین نوورپید، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنشهای آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن قند خون پایین (هیپوگلیسمی) از این دارو استفاده نکنید. زیرا ممکن است به دلیل قند خون بسیار پایین یا بالا، تاری دید، سرگیجه یا خواب آلودگی را تجربه کنید. در صورت بروز سرگیجه، از انجام فعالیتهایی که نیاز به هوشیاری بالایی است، خودداری کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط انسولین نوورپید خواهیم پرداخت؛
- اگر اسهال، تهوع و استفراغ، سوء جذب، کم کاری تیروئید، نارسایی کلیوی و نارسایی کبدی رخ داد، درمان را از نزدیک نظارت کنید.
- تغییر در قدرت انسولین، سازنده، نوع یا روش مصرف ممکن است بر کنترل قند خون تأثیر بگذارد و مستعد هیپوگلیسمی یا هیپرگلیسمی باشد. این تغییرات باید با احتیاط و فقط تحت نظارت دقیق پزشکی انجام شود و دفعات نظارت بر قند خون باید افزایش یابد.
- همه فرآوردههای انسولین میتوانند باعث تغییر پتاسیم از فضای خارج سلولی به داخل سلولی شوند که احتمالا منجر به هیپوکالمی میشود. هیپوکالمی درمان نشده ممکن است باعث فلج تنفسی، آریتمی بطنی و مرگ شود. در صورت لزوم، سطح پتاسیم را در بیماران در معرض خطر هیپوکالمی کنترل کنید (به عنوان مثال، بیمارانی که از داروهای کاهش دهنده پتاسیم یا بیمارانی که داروهای حساس به غلظت پتاسیم مصرف میکنند).
- تیازولیدین دیونها آگونیستهای گیرنده گاما فعال شده با تکثیر پراکسی زوم (PPAR) هستند و میتوانند باعث احتباس مایعات وابسته به دوز شوند، به ویژه هنگامی که در ترکیب با انسولین استفاده میشوند. احتباس مایعات ممکن است منجر به نارسایی قلبی یا تشدید آن شود. علائم و نشانههای نارسایی قلبی را تحت نظر بگیرید و بر اساس آن درمان کنید. به علاوه قطع تیازولیدین دیونها را در نظر بگیرید.
- در صورت بروز واکنشهای حساسیت مفرط، درمان را قطع کنید. درمان را طبق استاندارد مراقبت انجام دهید و تا زمانی که علائم و نشانهها برطرف شوند، نظارت کنید.
- عملکرد نادرست پمپ انسولین یا مجموعه انفوزیون انسولین یا تخریب انسولین میتواند به سرعت منجر به هیپرگلیسمی و کتواسیدوز شود. بیمارانی که از درمان مداوم پمپ انفوزیون زیر جلدی انسولین استفاده میکنند، باید برای تزریق انسولین آموزش ببینند و در صورت شکست پمپ، انسولین درمانی جایگزین در دسترس داشته باشند.
موارد منع مصرف انسولین نوورپید
- در طول دورههای هیپوگلیسمی
- حساسیت مفرط مستند
عوارض انسولین نوورپید
واکنشهای محل تزریق (مانند درد، قرمزی، تحریک)، افزایش وزن، اسهال، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، کمردرد، حالت تهوع و… برخی از عوارض انسولین نوورپید میباشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فورا به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برخی از عوارض جانبی جدی این دارو شامل علائم سطح پایین پتاسیم در خون (مانند گرفتگی عضلات، ضعف، ضربان قلب نامنظم)، تعریق ناگهانی، لرزش، ضربان قلب سریع، گرسنگی، تاری دید، سرگیجه و… میباشد. در ادامه به برخی از عوارض انسولین نوورپید (NovoRapid) خواهیم پرداخت؛
- نازوفارنژیت، فیاسپ پس از غذا با انسولین دتمیر (23.9%)
- نازوفارنژیت، فیاسپ هنگام غذا با انسولین دتمیر (20.2%)
- عفونت ادراری (5.9%)
- هیپوگلیسمی شدید (3.2%)
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (9.1%)
- هیپوگلیسمی شدید (6.7%)
- اسهال (5.4%)
- کمردرد (5.2%)
- حالت تهوع (4.9%)
- هیپوگلیسمی شدید (8%)
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (7.4%)
- اسهال (5%)
- کمردرد (4%)
- حالت تهوع (3.2%)
تداخل دارویی نوورپید
تداخل قابل توجهی ذکر نشده است.
مصرف انسولین نوورپید در دوران بارداری و شیردهی
اطلاعات موجود از کارآزماییهای تصادفی و کنترلشده منتشر شده در طول سه ماهه دوم بارداری، ارتباطی با انسولین نوورپید و نقایص مادرزادی اصلی یا پیامدهای نامطلوب مادر یا جنین گزارش نکرده است. دیابت کنترل نشده در بارداری خطر ابتلا به کتواسیدوز دیابتی، پره اکلامپسی، سقط جنین خود به خود، زایمان زودرس، مردهزایی و عوارض زایمان را افزایش میدهد. دیابت کنترل نشده همچنین خطر ابتلا به نقایص مادرزادی اصلی و عوارض مربوط به ماکروزومی را افزایش میدهد.
در مطالعات تولید مثل حیوانی، تجویز انسولین زیر جلدی نوورپید به موشهای باردار و خرگوشها در طول دوره ارگانوژنز، اثرات نامطلوب رشدی را در مواجهه 8 بار و برابر با دوز زیر جلدی انسان 1 واحد در کیلوگرم در روز ایجاد نکرد. ضایعات قبل و بعد از لانهگزینی و ناهنجاریهای احشایی و اسکلتی در مواجهههای بالاتر دیده شد که ثانویه به هیپوگلیسمی مادر در نظر گرفته میشود. این اثرات مشابه آنهایی بود که در موشهایی که انسولین معمولی انسانی دریافت کردند، مشاهده شد.
تاثیر انسولین نوورپید در شیردهی
هیچ اطلاعاتی در مورد وجود انسولین در شیر انسان، اثرات آن بر شیرخواران یا تولید شیر وجود ندارد. یک مطالعه کوچک منتشر شده گزارش داد که انسولین اگزوژن، از جمله انسولین نوورپید، در شیر انسان وجود دارد. با این حال، اطلاعات کافی برای تعیین اثرات انسولین نوورپید بر روی نوزاد شیرخوار وجود ندارد. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به درمان و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی نوزاد شیرخوار ناشی از دارو یا بیماری زمینهای مادر در نظر گرفته شود.
شرایط نگهداری انسولین نوورپید
انوسولین نوورپید باید در دمای یخچال ( نه یخ) و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرصهای هفتگی و قطرههای چشمی، کرمها، چسبها و استنشاقها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال میتوانند آنها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روشهای خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمیتوانند آنها را مصرف کنند.
کلام آخر انسولین نوورپید
این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز به بررسی انسولین نوورپید و مزایای آن در کنترل قندخون پرداخت. این نوع انسولین، به عنوان یک گزینهی موثر برای کنترل قندخون در افراد مبتلا به دیابت نشان داده شده است. با توجه به نتایج به دست آمده، استفاده از انسولین نوورپید میتواند بهبود قابل توجهی در مدیریت دیابت و کاهش عوارض جانبی مرتبط با سایر روشهای درمانی داشته باشد. این مقاله به عنوان پایهای برای تحقیقات بیشتر در زمینه انسولین نوورپید و کنترل قندخون توصیه میشود.
منبع سایت: Medscape