قرص توپیرامات

این دارو که به عنوان یک ضد تشنج معرفی شده است، مکانیسم دقیق عملکرد آن هنوز به طور کامل درک نشده است، اما اثرات ضد تشنجی و ضد اپیلپسی آن به‌طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله، به بررسی مکانیسم عمل، موارد مصرف، عوارض جانبی و کاربردهای درمانی توپیرامات در مدیریت صرع می‌پردازیم. همچنین، ارتباط آن با سایر داروها و مواردی که باید پیش از مصرف آن در نظر گرفته شود، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

اشکال دارویی توپیرامات

1. قرص (Topamax): 25 میلی گرم، 50 میلی گرم، 100 میلی گرم، 200 میلی گرم
2. کپسول، اسپرینکل (Topamax Sprinkle): 15 میلی گرم، 25 میلی گرم
3. کپسول طولانی رهش: 25 میلی گرم (Trokendi XR، Qudexy XR)، 50 میلی گرم (Trokendi XR، Qudexy XR)، 100 میلی گرم (Trokendi XR، Qudexy XR)، 150 میلی گرم (Qudexy XR)، 200 میلی گرم (Trokendi XR، Qudexy XR)
4. محلول خوراکی: 25 میلی گرم در میلی لیتر (Eprontia)

موارد مصرف قرص توپیرامات

توپیرامات به تنهایی و همراه با سایر داروها برای پیشگیری و کنترل تشنج (صرع) استفاده می‌شود. همچنین، این دارو برای جلوگیری از سردرد‌های میگرنی دارای کاربرد است. توپیرامات متعلق به دسته‌ای از داروهای شناخته شده به عنوان ضد تشنج است. تشنج یک حمله عصبی ناشی از اختلال در فعالیت الکتریکی مغز است که این دارو با کاهش جریان الکتریکی غیرطبیعی و سلول‌های مغزی، به کنترل این حملات کمک شایانی می‌کند.

بیشتر بدانید: قرص فلوکستین چیست؟ عوارض قرص فلوکستین ۲۰ برای خانم‌ها

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی توپیرامات

مکانیسم عمل داروی توپیرامات ناشناختته است. با این حال، ممکن است کانال‌های سدیم وابسته به ولتاژ عصبی را مهار کند و فعالیت بازدارنده انتقال دهنده عصبی گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) را افزایش دهد. جذب دارو با فراهمی زیستی 80% و حداکثر زمان سرمی 1-4 ساعت (IR) می‌باشد. توزیع دارو با پروتئین محدود 13-17٪ (IR) و متابولیسم کبدی (30%) و 70 درصد بدون تغییر صورت می‌گیرد. حذف دارو در نیمه عمر 21 ساعت، کلیرانس کل بدن 20-30 میلی لیتر در دقیقه و دفع از طریق ادرار (70-80%) صورت می‌گیرد.

مقدار مصرف داروی توپیرامات

قرص توپیرامات (Topiramate) را به صورت خوراکی با یا بدون غذا طبق دستور پزشک، معمولاً یک بار در روز مصرف کنید. کپسول و قرص را به صورت کامل همراه با آب یا غذا میل کرده و از جویدن یا خرد کردن آن خودداری کنید. خرد کردن یا جویدن این دارو می‌تواند تمام قرص را به یکباره آزاد کند و منجر به عوارض جانبی در بیماران شود. برای مصرف می‌توانید کپسول را به صورت کامل مصرف کنید یا کپسول را باز کرده و محتویات داخل آن را روی یک قاشق چایخوری یا غذای نرم (مانند سس سیب، ماست) قرار دهید. پس از قورت دادن مخلوط، مقداری مایعات بنوشید تا مطمئن شوید که تمام دارو بلعیده شده است.

زمان مصرف قرص توپیرامات

قبل از مصرف قرص توپیرامات، اطلاعات دارویی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. بعد از مصرف کپسول یا قرص می‌توانید برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه، مقدار زیادی مایعات بنوشید، مگر اینکه پزشکتان دستور دیگری بدهد. دوز بر اساس وضعیت پزشکی شما و پاسخ به درمان است و در کودکان دوز مصرفی براساس نوع بیماری و وزن تعیین می‌شود. برای کاهش خطر عوارض جانبی، پزشک ممکن است به شما دستور دهد که این دارو را با دوز کم شروع کنید و به تدریج دوز خود را افزایش دهید. اگر وضعیت شما بهبود نیافت یا بدتر شد به پزشک خود اطلاع دهید.

نحوه مصرف قرص توپیرامات

1. قرص توپیرامات (تک درمانی)، ابتدا 25 میلی گرم به صورت خوراکی هر 12 ساعت مصرف می‌شود که ممکن است 50 میلی گرم روزانه در فواصل هفتگی تا 200 میلی گرم به صورت خوراکی در 12 ساعت افزایش یابد. این مقدار دوز مصرفی برای نام‌های تجاری Trokendi XR و Qudexy XR، ابتدا 50 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی است که ممکن است 50 میلی گرم روزانه در فواصل هفتگی برای 4 هفته اول، سپس 100 میلی گرم در روز برای هفته های 5 تا 6 افزایش یابد.
2. این دارو به عنوان درمان کمکی برای تشنج‌های مرتبط با سندرم لنوکس-گاستوت (LGS) نشان داده شده است. دوز مصرفی برای نام‌های تجاری Topamax، Topamax Sprinkles، Eprontia، 25-50 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی می‌باشد که می‌تواند 25-50 میلی گرم روزانه در فواصل هفتگی به 100-200 میلی گرم در هر 12 ساعت افزایش یابد.
3. مصرف قرص یا کپسول توپیرامات برای پیشگیری از سردرد میگرنی توصیه می‌شود. در صورت نیاز، از فواصل طولانی‌تری بین تنظیم دوز استفاده کنید.
4. دوز اولیه برای درمان سردرد خوشه‌ای، 25 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی در مدت 7 روز می‌باشد که هر هفته 25 میلی گرم روزانه افزایش می‌یابد تا بیش از 200 میلی گرم در روز نباشد.
5. دوز مصرفی برای الکلیسم (خارج از برچسب)، 25 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی است که ممکن است در هفته‌های 5-14 به حداکثر 300 میلی گرم در روز افزایش یابد. به علاوه، دوز نگهداری برای ادامه درمان 200 میلی گرم روزانه تقسیمی در 12 ساعت یا 300 میلی گرم روزانه تقسیمی در 8 ساعت می‌باشد.

موارد احتیاط

قبل از مصرف قرص توپیرامات، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعال باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا سایر مشکلات شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله گلوکوم، مشکلات کلیوی (مانند سنگ کلیه)، مشکلات کبدی، مشکلات ریوی یا تنفسی، مشکلات روحی یا خلقی (مانند افسردگی، افکار خودکشی)، عدم تعادل متابولیک خاص (اسیدوز متابولیک)، رژیم غذایی پرچرب و کم کربوهیدرات (رژیم غذایی کتوژنیک)، استخوان های ضعیف یا شکننده (پوکی استخوان) و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط داروی توپیرامات (Topiramate) خواهیم پرداخت؛

1. مصرف همزمان داروهایی که بیماران را مستعد ابتلا به اختلالات مرتبط با گرما می‌کنند (مانند مهارکننده‌های کربنیک انیدراز و آنتی‌کولینرژیک‌ها)
2. هنگام قطع دارو، برای کاهش خطر تشنج یا افزایش دفعات تشنج، دارو را به تدریج قطع کنید. به علاوه، سرعت تیتراسیون سریع، دوز و دوز اولیه بالاتر مرتبط با بروز بیشتر اختلال عصبی روانی در بیماران صرع و میگرن است. همچنین با بروز بالاتر اختلال عملکرد شناختی مرتبط است.
3. بی کربنات سرم را در ابتدا و سپس به صورت دوره‌ای کنترل کنید. همچنین ممکن است کلرید، آمونیاک و فسفر سرم را کنترل کند.
4. افزایش خطر در افکار یا رفتار خودکشی گزارش شده است. بیماران را برای تغییرات قابل توجه در رفتار تحت نظر بگیرید و در صورت بروز علائم به پزشک اطلاع دهید.
5. هیپوترمی با و بدون هیپرآمونمی در طول درمان توپیرامات با مصرف همزمان والپروئیک اسید گزارش شده است. در بیمارانی که دچار هیپوترمی می‌شوند باید به قطع توپیرامات یا والپروات توجه کرد.
6. نوزادانی که در داخل رحم در معرض توپیرامات قرار می‌گیرند ممکن است در معرض خطر افزایش شکاف لب یا شکاف کام (شکاف دهان) و کوچک بودن برای سن بارداری باشند.
7. زنان باروری که قصد بارداری ندارند، به دلیل خطرات شکاف دهانی جنین و کوچک بودن آن برای سن حاملگی، باید از پیشگیری موثر از بارداری استفاده کنند.
8. کاهش قابل توجهی در میانگین تغییر سالانه نسبت به وزن بدن در مقایسه با گروه کنترل گزارش شده است. کاهش سرعت قد و تغییر قد نسبت به سطح پایه نیز با درمان همراه با اثرات منفی بر وزن و قد گزارش شده است. رشد (قد و وزن) کودکانی که درمان طولانی مدت دریافت می‎کنند باید به دقت تحت نظر باشد.

موارد منع مصرف قرص توپیرامات

1. حساسیت مفرط
2. انتشار طولانی مدت: ظرف 6 ساعت پس از مصرف الکل؛ بیماران مبتلا به اسیدوز متابولیک که به طور همزمان متفورمین مصرف می‌کنند.

خطر اسیدوز متابولیک با قرص توپیرامات

1. تظاهرات اسیدوز متابولیک حاد یا مزمن ممکن است شامل تهویه هوا، علائم غیراختصاصی مانند خستگی و بی‌اشتهایی یا عواقب شدیدتر از جمله آریتمی قلبی یا بی‌حالی باشد. اسیدوز متابولیک مزمن و درمان نشده ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه یا نفروکلسینوز را افزایش دهد و همچنین ممکن است منجر به استئومالاسی (به عنوان راشیتیسم در کودکان) یا پوکی استخوان با افزایش خطر شکستگی شود.
2. خطر هیپرکلرمیک، شکاف غیر آنیونی، اسیدوز متابولیک؛ به ویژه اگر بیماری کلیوی همزمان، اختلال تنفسی شدید، وضعیت صرع، اسهال، جراحی، رژیم کتوژنیک یا داروهای مستعد اسیدوز همراه باشد.
3. اگر اسیدوز متابولیک ایجاد شود و ادامه یابد، باید به کاهش دوز یا قطع درمان توجه شود. اگر تصمیم به ادامه درمان بیماران در مواجهه با اسیدوز مداوم گرفته شود، درمان قلیایی باید در نظر گرفته شود.
4. اسیدوز متابولیک مزمن در بیماران اطفال ممکن است سرعت رشد را کاهش دهد، که می‌تواند حداکثر قد به دست آمده را کاهش دهد، اگرچه این بیماران مبتلا به صرع احتمالاً نرخ رشد متفاوتی نسبت به کودکان عادی 1 تا 24 ماهه دارند.

هشدار خطر سندرم گلوکوم با داروی توپیرامات

1. یک سندرم متشکل از نزدیک بینی حاد همراه با گلوکوم زاویه بسته ثانویه که در بیماران دریافت کننده دارو گزارش شده است. علائم شامل شروع حاد کاهش حدت بینایی یا درد چشمی است.
2. یافته‌های چشم پزشکی می‌تواند شامل نزدیک بینی، میدریاز، کم عمقی اتاق قدامی، پرخونی چشم (قرمزی)، جداشدگی مشیمیه، جدا شدن اپیتلیال رنگدانه شبکیه، استریای ماکولا و افزایش فشار داخل چشم باشد. این سندرم ممکن است با افیوژن فوقانی که منجر به جابجایی قدامی عدسی و عنبیه شود و همراه با گلوکوم زاویه بسته ثانویه همراه باشد.
3. علائم معمولاً در عرض 1 ماه پس از شروع درمان رخ می‌دهد. بر خلاف گلوکوم با زاویه باریک اولیه که در سنین زیر 40 سال نادر است، گلوکوم زاویه بسته ثانویه همراه با توپیرامات در بیماران اطفال و همچنین بزرگسالان گزارش شده است.
4. درمان اولیه برای معکوس کردن علائم، قطع درمان در سریع‌ترین زمان ممکن، طبق قضاوت پزشک معالج است. اقدامات دیگر، همراه با قطع درمان، ممکن است مفید باشد.

عوارض قرص توپیرامات

خستگی، خواب آلودگی، سرگیجه، از دست دادن هماهنگی، عصبی بودن، سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها، از دست دادن اشتها، تغییر در طعم غذاها، اسهال یا کاهش وزن برخی از عوارض جانبی داروی توپیرامات می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برخی از عوارض جانبی جدی این دارو شامل درد استخوان، علائم سنگ کلیه، تکرر ادرار، ادرار خونی یا صورتی، خونریزی و کبودی غیرمعمول، گیجی، مشکل در تمرکز، از دست دادن حافظه، مشکل در تکلم و… را با پزشک مشورت کنید. در ادامه به برخی از عوارض قرص توپیرامات خواهیم پرداخت؛

1. کاهش بی کربنات سرم (7-67%)
2. سرگیجه (4-29%)
3. خستگی (9-16%)
4. عصبی بودن (9-18%)
5. کندی روانی حرکتی (3-13%)
6. دید غیر طبیعی (2-13%)
7. بی‌اشتهایی (4-24%)
8. سردرگمی (4-11%)
9. کاهش حافظه (2-12%)
10. حالت تهوع (6-10%)
11. اختلال گفتار (2-13%)
12. آسیب دیدگی (14%)
13. درد شکم (6-10%)
14. کاهش وزن (4-9٪)
15. دوبینی (1-10%)
16. لرزش (3-9%)

تداخل دارویی قرص توپیرامات

1. تداخلات رده‌ی X ( پرهیز): اتانول، آزلاستین (بینی)، برومپریدل، مهار کننده های کربنیک انهیدراز، ارفنادرین، اکسوممازین، پارالدهید، تالیدومید، اولیپریستال
2. کاهش اثرات داروها توسط توپیرامات: مشتقات استروژن (داروهای ضد بارداری)، متنامین، پیوگلیتازون، پریمیدون، پروژستین ها (داروهای ضد بارداری)، اولیپریستال
3. افزایش اثرات داروها توسط توپیرامات: آگونیست‌های آلفا و بتا، آمانتادین، آمی تریپتیلین، آمفتامین‌ها، آزلاستین (بینی)، بلونانسرین، برکسانولون، بوپرنورفین، مهارکننده های کربنیک انهیدراز، سرکوب کننده‌های CNS، فلکاینید، فلونیترازپام، فوس فنی توئین، لاکوزامید، لیتیوم، ممانتین، متفورمین، متوتریمپرازین، متیروزین، آگونیست های اوپیوئیدی، ارفنادرین، اکسی کدون، پارالدهید، فنی توئین، پیریبدیل، پرامی پکسول، پریمیدون، کینیدین، روپینیرول، روتیگوتین، SSRI، سوورکسانت، تالیدومید، فرآورده های والپروات، زولپیدم
4. افزایش اثرات توپیرامات توسط داروها: اتانول، آلیزاپرید، ترکیبات آنتی کولینرژیک، بریمونیدین (موضعی)، بروموپرید، برومپریدول، کانابیدیول، کانابیس، کلرمتیازول، کلرفنزین کاربامات، دیمتیندن (موضعی)، دوکسیلامین، درونابینول، دروپریدول، اسکتامین، هیدروکسی زین، کاوا کاوا، لمبورکسانت، لوفکسیدین، دیورتیک های لوپ، منیزیم سولفات، متوتریمپرازین، ماینوسیکلین (سیستمیک)، نابیلون، اکسوممازین، پرامپانل، روفینامید، سالیسیلات ها، سدیم اکسیبات، تتراهیدروکانابینول، دیورتیک های تیازیدی و شبه تیازیدی، تریمپرازین

مصرف قرص توپیرامات در دوران بارداری و شیردهی

قرص توپیرامات در صورت تجویز به یک زن باردار می‌تواند به جنین آسیب برساند. داده‌های ثبت بارداری نشان می‌دهد که نوزادانی که در داخل رحم در معرض توپیرامات قرار می‌گیرند، خطر ناهنجاری‌های مادرزادی عمده، از جمله شکاف لب یا کام (شکاف دهان) و کوچک بودن برای سن حاملگی را افزایش می‌دهند. در چندین گونه حیوانی، توپیرامات در غیاب سمیت مادری در دوزهای مرتبط بالینی، سمیت رشدی، از جمله تراتوژنیسیته را نشان داد.

مزایا و خطرات توپیرامات را هنگام تجویز برای زنان در سنین باروری در نظر بگیرید، به ویژه هنگامی که توپیرامات برای شرایطی در نظر گرفته می‌شود که معمولاً با آسیب دائمی یا مرگ همراه نیست. به دلیل خطر ایجاد شکاف‌های دهانی برای جنین، که در سه ماهه اول بارداری قبل از اینکه بسیاری از زنان بدانند باردار هستند، رخ می‌دهد. بنابراین، همه زنان در سنین باروری باید از خطر احتمالی برای جنین ناشی از قرار گرفتن در معرض توپیرامات مطلع شوند. زنانی که قصد بارداری دارند باید در مورد خطرات و مزایای نسبی استفاده از توپیرامات در دوران بارداری مشاوره شوند. گزینه‌های درمانی جایگزین باید برای این بیماران در نظر گرفته شود.

تاثیر قرص توپیرامات در شیردهی

قرص توپیرامات در شیر انسان دفع می‌شود. اثرات قرار گرفتن در معرض این دارو در نوزادان شیرخوار یا بر تولید شیر ناشناخته است. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به فرمولاسیون طولانی مدت و هر گونه اثرات نامطلوب احتمالی بر روی شیرخوار ناشی از فرمولاسیون طولانی مدت رهش یا بیماری زمینه‌ای مادر در نظر گرفته شود.

شرایط نگهداری داروی توپیرامات

قرص توپیرامات باید در دمای اتاق و به دور از نور آفتاب نگهداری شود. توجه داشته باشید که اشکال دارویی مختلف از جمله قرص، شربت، شیاف، کپسول، کرم و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.

کلام آخر قرص توپیرامات

در این مقاله، قرص توپیرامات به عنوان یک داروی موثر و گسترده در درمان صرع، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز مورد بررسی قرار گرفت. اثرات ضد تشنجی و ضد اپیلپسی این دارو، همچنین مکانیسم عملکرد آن با توجه به اطلاعات موجود، به‌طور کامل مورد بررسی قرار نگرفته است. اما قرص توپیرامات به عنوان یک گزینه موثر و با اثربخشی قابل توجه در کنترل حملات تشنجی مختلف، توصیه می‌شود. با این حال، همواره باید در نظر داشت که مصرف توپیرامات نیازمند نظارت دقیق پزشک است.

منبع سایت: Medscape