بیماری روده، به عنوان یک گروه از اختلالات التهابی در بدن شناخته میشود که ممکن است تأثیرات جدی بر سلامتی افراد داشته باشد. یکی از این اختلالات، کولیت اولسراتیو نام دارد که به عنوان یک نوع خاص از کولیت التهابی روده شناخته میشود. این بیماری به ویژه آزاردهنده است و معمولاً به صورت مزمن و درازمدت پیش میآید. یکی از داروهای مورد استفاده در درمان کولیت اولسراتیو، آساکول است. آساکول (Asacol) به عنوان یک داروی ضدالتهابی از دسته سالیسیلاتها شناخته میشود که به منظور کاهش التهابات و تسکین علائم بیماری مورد استفاده قرار میگیرد.
اشکال دارویی آساکول
- کپسول طولانی رهش: 250 میلی گرم (پنتاسا)، 375 میلی گرم (Apriso، عمومی)، 500 میلی گرم (Pentasa، عمومی)
- قرص،آهسته رهش: 1.2 گرم (لیالدا، عمومی)
- کپسول، آهسته رهش رهش: 400 میلی گرم (دلزیکول، عمومی)
موارد مصرف قرص آساکول
داروی آساکول برای درمان یک بیماری خاص روده (کولیت اولسراتیو) استفاده میشود. این دارو به کاهش علائم کولیت اولسراتیو مانند اسهال، خونریزی مقعدی و درد معده کمک میکند. آساکول متعلق به دستهای از داروها به نام آمینوسالیسیلات است که با کاهش تورم در روده بزرگ عمل میکند.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Asacol
مکانیسم عمل داروی آساکول عامل ضد التهابی؛ مسالامین (5-آمینو سالیسیلیک اسید) جزء فعال سولفاسالازین است، اما مکانیسم عمل خاص ناشناخته است. احتمالاً باعث مهار سنتز پروستاگلاندین و لکوترین و آزادسازی آن در روده بزرگ میشود. جذب با فراهمی زیستی انتشار فوری به طور گسترده و سریع جذب و با رهش طولانی 20-30 درصد جذب میشود. متابولیسم به سرعت در دیواره روده بزرگ و کبد، مستقل از وضعیت استیلاتور pt، به N-استیل-5-آمینو سالیسیلیک اسید استیل میشود. حذف در نیمه عمر 0.5-10 ساعت (5-ASA) و 2-15 ساعت (N-acetyl-5-ASA) و دفع از طریق مدفوع 72% و ادرار 19-30٪ صورت میگیرد.
مقدار مصرف داروی Asacol
داروی آساکول (Asacol) را به صورت خوراکی با یا بدون غذا طبق دستور پزشک، معمولاً یک بار در روز (صبح) مصرف کنید. توجه داشته باشید که قرص و کپسول آساکول را به صورت کامل با آب میل کرده و از شکستن یا له کردن آن خودداری کنید. انجام این کار باعث افزایش خطر عوارض جانبی در بیمار خواهد شد. در طول درمان با این دارو مایعات زیادی بنوشید، مگر اینکه پزشکتان دستور دیگری بدهد. دارو را طبق دستور پزشک استفاده کنید و دوز مصرفی را بدون هماهنگی با وی کاهش، افزایش یا قطع نکنید.
زمان مصرف قرص آساکول
- برای درمان کولیت زخمی القای بهبودی بیماری فعال خفیف تا متوسط در اشکال دارویی آساکول، 1.6 گرم به صورت خوراکی سه بار در روز، اشکال دلزیکول 800 میلی گرم سه بار در روز به صورت خوراکی، اشکال لیالدا2.4-4.8 گرم به صورت خوراکی در روز با غذا تا 8 هفته، اشکال پنتاسا 1 گرم به صورت خوراکی 4 بار در روز به مدت 8 هفته استفاده کنید.
- دوز نگهداری در اشکال Apriso، 1.5 گرم روزانه به صورت خوراکی، اشکال دلزیکول1.6 گرم روزانه به صورت خوراکی، اشکال آساکول 1.6 گرم در روز به صورت خوراکی در دوزهای تقسیمی، اشکال لیالدا 2.4 گرم روزانه به صورت خوراکی، اشکال پنتاسا 1 گرم به صورت خوراکی چهار بار در روز تا 8 هفته استفاده میشود.
- بیماری کرون (خارج از برچسب) با القای بهبودی بیماری فعال خفیف تا متوسط، اشکال آساکول 1.6 گرم سه بار روزانه به صورت خوراکی، اشکال لیالدا2.4-4.8 گرم به صورت خوراکی با غذا تا 8 هفته، اشکال پنتاسا 1 گرم به صورت خوراکی چهار بار در روز به مدت 8 هفته استفاده میشود.
- این دارو برای کولیت اولسراتیو فعال خفیف تا متوسط در کودکان بالای 5 سال (آساکول یا دلزیکول) توصیه میشود. دوز مصرفی برای کودکان با وزن 17 تا 33 کیلوگرم، 36-71 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی دو بار در روز، وزن 33 تا 54 کیلوگرم 37-61 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی در دوزهای منقسم 12 ساعته میباشد.
- همچنین آساکول برای کولیت اولسراتیو فعال خفیف تا متوسط در کودکان با وزن بیشتر از 24 کیلوگرم توصیه میشود. دوز مصرفی برای وزن 24 تا 35 کیلوگرم 2.4 گرم روزانه به صورت خوراکی، وزن 35 تا 50 کیلوگرم 3.6 گرم روزانه به صورت خوراکی و بالای 50 کیلوگرم نیز 4.8 گرم روزانه استفاده میشود.
موارد احتیاط
قبل از مصرف داروی آساکول، اگر به آن یا سایر آمینوسالیسیلاتها (مانند بالسالازید، اولسالازین) و به سالیسیلاتها (مانند آسپرین، سالسالات) حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنشهای آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. این دارو شاید شما را نسبت به نور خورشید حساستر کند، به خصوص اگر مشکلات پوستی (مانند درماتیت آتوپیک، اگزما) دارید. به همین جهت، هنگام بیرون آمدن از منزل، از کرم ضد آفتاب استفاده کنید و لباس محافظ بپوشید. اگر دچار آفتاب سوختگی یا تاول و قرمزی پوست شدید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
- در موارد حساسیت به سولفاسالازین، نارسایی کلیوی، اختلالات انعقادی، تنگی پیلور با احتیاط مصرف شود.
- این دارو ممکن است منجر به افزایش کاذب نتایج آزمایش در هنگام اندازهگیری نورمتانفرین ادراری با کروماتوگرافی مایع با تشخیص الکتروشیمیایی شود، زیرا کروماتوگرامهای نورمتانفرین و متابولیت اصلی مسالامین، N-استیل آمینوسالیسیلیک اسید، شباهت دارند. یک روش جایگزین و انتخابی برای نورمتانفرین باید در نظر گرفته شود.
- نارسایی کلیوی، از جمله نفروپاتی با حداقل تغییر، نفریت بینابینی حاد و مزمن و نارسایی کلیه گزارش شده است. همچنین موارد نفرولیتیازیس گزارش شده است. سنگهای حاوی مزالامین شفاف هستند و با رادیوگرافی استاندارد یا توموگرافی کامپیوتری (CT) قابل تشخیص نیستند. اطمینان از مصرف مایعات کافی در طول درمان؛ ارزیابی عملکرد کلیه قبل از شروع درمان و به طور دورهای در حین درمان را در نظر داشته باشید.
- ارزیابی عملکرد کلیه در همه بیماران قبل از شروع و دورهای در حین درمان بسیار مهم میباشد. خطر عوارض جانبی این دارو ممکن است در بیماران مبتلا به اختلال عملکرد کلیه بیشتر باشد. مسالامین به طور قابل توجهی توسط کلیه دفع میشود. ارزیابی خطرات و فواید در بیماران مبتلا به نارسایی شناخته شده کلیه یا مصرف داروهای نفروتوکسیک و نظارت بر عملکرد کلیه را در نظر داشته باشید.
- سندرم عدم تحمل حاد ممکن است رخ دهد. علائم شامل گرفتگی، درد شکم، اسهال خونی، و گاهی تب، سردرد، ضعف، خارش، بثورات پوستی، ورم ملتحمه است و تشخیص آن از تشدید کولیت اولسراتیو دشوار میباشد. نظارت بر تشدید علائم را در نظر داشته و در صورت مشکوک شدن به سندرم عدم تحمل حاد، مصرف را قطع کنید.
- واکنشهای افزایش حساسیت، از جمله میوکاردیت و پریکاردیت گزارش شده است. بلافاصله بیماران را ارزیابی کنید و در صورت مشکوک بودن به واکنش حساسیت، مصرف را قطع کنید.
- تنگی پیلور یا سایر انسدادهای ارگانیک یا عملکردی در دستگاه گوارش فوقانی ممکن است باعث احتباس معده طولانی مدت دارو شود که باعث تاخیر در ترشح مزالامین در روده بزرگ میشود. از مصرف دارو در بیماران معرض خطر انسداد دستگاه گوارش فوقانی خودداری کنید.
- بیماران مبتلا به بیماریهای پوستی از قبل موجود مانند درماتیت آتوپیک و اگزمای آتوپیک، واکنشهای حساسیت به نور شدیدتری را گزارش کردهاند. به بیماران توصیه کنید از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خودداری کنند و در بیرون از منزل، کرمهای ضد آفتاب با طیف وسیع استفاده کنند.
- عوارض جانبی شدید پوستی، از جمله سندرم استیونز-جانسون (SJS) و نکرولیز اپیدرمی سمی (TEN)، واکنش دارویی با ائوزینوفیلی و علائم سیستمیک (DRESS) و پوسچولوز اگزانتماتوز عمومی حاد (AGEP) با استفاده از مسالامین گزارش شده است. در اولین علائم یا علائم عوارض جانبی شدید پوستی یا سایر علائم حساسیت مفرط، درمان را قطع کنید و ارزیابی بیشتر را در نظر بگیرید.
موارد منع مصرف آساکول
- حساسیت به مسالامین یا سالیسیلاتها
- شیردهی
- سوسپانسیون رکتوم: حساسیت مفرط به سالیسیلاتها، آمینوسالیسیلاتها یا هر ماده موجود در وسیله نقلیه شیاف
- کودکان مبتلا به آبله مرغان یا علائم آنفولانزا
عوارض جانبی قرص آساکول (Asacol)
ناراحتی یا درد در دستگاه گوارش، نفخ شکم، سرگیجه، ضعف و تب، خستگی و گیجی، حالت تهوع، تشدید کولیت و… برخی از عوارض جانبی داروی آساکول (Asacol) میباشد. اگر هر یک از این اثرات ادامه یافت یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. اگر علائم شما پس از شروع این دارو بدتر شد (مانند افزایش درد، گرفتگی شکم، اسهال خونی) فوراً به پزشک مراجعه کنید. علائم مشکلات کلیوی شامل تغییر در مقدار ادرار، خون در ادرار، ادرار تیره، درد شدید معده یا شکم، زردی چشم و پوست، درد قفسه سینه، تنگی نفس میباشد.
- درد شکم (4-8%)
- ناراحتی دستگاه گوارش (4-8%)
- سردرد (7%)
- نفخ شکم (1-6%)
- حالت تهوع (1-6%)
- خستگی (3%)
- آستنیا (3%)
- ضعف و تب (3%)
- تشدید کولیت (3%)
- سرگیجه (2-3%)
- راش ، خارش و آکنه (1-3%)
تداخل دارویی آساکول
- مصرف همزمان مسالامین با عوامل نفروتوکسیک شناخته شده، از جمله داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، ممکن است خطر سمیت کلیوی را افزایش دهد. بیمارانی که داروهای نفروتوکسیک مصرف میکنند را از نظر تغییرات در عملکرد کلیوی و عوارض جانبی مرتبط با مسالامین کنترل کنید.
- مصرف همزمان مسالامین با آزاتیوپرین یا 6- مرکاپتوپورین یا هر داروی دیگری که باعث سمیت میلوتوکسیک میشود در برخی موارد خطر اختلالات خونی، نارسایی مغز استخوان و عوارض مرتبط را افزایش میدهد. اگر نمیتوان از مصرف همزمان دارو و آزاتیوپرین یا 6- مرکاپتوپورین اجتناب کرد، آزمایشات خون از جمله شمارش کامل سلولهای خون و شمارش پلاکتها را کنترل کنید.
مصرف داروی آساکول (Asacol) در دوران بارداری و شیردهی
دادههای محدود منتشر شده در مورد مصرف مسالامین در زنان باردار برای اطلاع از خطرات مرتبط با دارو کافی نیست. هیچ شواهدی از تراتوژنیسیته در موشها یا خرگوشها مشاهده نشد که در طول بارداری با مسالامین خوراکی در دوزهای بیشتر از دوز توصیه شده داخل رکتوم برای انسان درمان شوند. فواید رشد و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به درمان و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی کودک شیرده از درمان یا شرایط زمینهای مادر در نظر گرفته شود. مسالامین و متابولیت N-استیل آن در شیر انسان به مقدار کم و غیرقابل تشخیص وجود دارد. گزارشهای محدودی از اسهال در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه میشوند وجود دارد. هیچ اطلاعاتی در مورد اثرات دارو بر تولید شیر وجود ندارد، نوزادان شیرخوار را از نظر اسهال کنترل کنید.
شرایط نگهداری داروی Asacol
داروی آساکول (Asacol) باید در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. همچنین تمام داروهای شیمیایی و گیاهی اعم از کرم، پماد، قرص، شربت و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر داروی آساکول
در این مقاله به بررسی جزئیات مهمی از بیماری روده به نام کولیت اولسراتیو از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداختیم و تأثیرات داروی آساکول (Asacol) در درمان این بیماری را مورد بررسی قرار دادیم. آساکول به عنوان یک داروی ضدالتهابی اثربخش در کاهش التهابات و تسکین علائم کولیت اولسراتیو ثابت شده است. این دارو با کاهش التهابات و تسکین علائم مرتبط با بیماریهای التهابی روده، ابزار موثری در دسته درمانی این نوع اختلالات است. با ارائه اطلاعات جامع در مورد مکانیسم عمل، مزایا و محدودیتهای آساکول، این مقاله به پزشکان و بیماران در رابطه با این دارو پرداخته است.
منبع سایت: Medscape